กติกา วอลเลย์บอล วอลเลย์บอลเป็นกีฬาที่ได้รับความนิยมในประเทศไทย ที่มีการแข่งขันชิงชัยลำดับชาติ และนิยมเล่นกันอย่างมากมาย จนถูกรวมเข้ากับหลักสูตรการศึกษาการสอนระดับมัธยมศึกษาในหลากหลายโรงเรียนรู้ คนไม่ใช่น้อยก็อาจต้องการคุ้นเคยกับประวัติวอลเลย์บอลและกฏกติกาวอลเลย์บอล ให้มากขึ้นเพื่อความเบิกบานสำหรับการดูและเชียร์ตอนมีการประลอง กติกา วอลเลย์บอล
ที่มาที่ไปวอลเลย์บอลในประเทศไทย กติกา วอลเลย์บอล
วอลเลย์บอลได้แพร่หลากหลายเข้ามาในไทย ตั้งแต่เมื่อใดไม่มีหลักฐานยืนยันกระจ่าง เพียงแต่ทราบกันว่าในช่วงแรก ๆ เป็นที่ชื่นชอบเล่นกันในหมวดชาวจีนและชาวญวนมาก จนกระทั่งมีการประลองระหว่างคณะ ชุมชน สโมสร และสมาคมขึ้น บางครั้งบางคราวติดต่อแข่งกันไปในภาคเหนือ ภาคดวงตะวันออกเฉียงเหนือ และมีการแข่งขันชิงชัยชิงถ้วยทองคำทางภาคใต้
ปี พ.ศ. 2477 กรมพลเรียนรู้ได้จัดพิมพ์ข้อตกลงวอลเลย์บอลขึ้น โดยคงารย์นพคุณ พงษ์สุวรรณ เป็นผู้แปล และท่านเป็นผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในกีฬาวอลเลย์บอลเป็นอย่างมาก ก็เลยได้รับเชิญเป็นผู้บรรยายเกี่ยวกับกลเม็ดเคล็ดลับกรรมวิธีเล่น ตลอดจนข้อตกลงการประลองวอลเลย์บอล แก่บรรดาครูพลศึกษาทั่วประเทศในโอกาสที่กระทรวงทำความเข้าใจได้เปิดอบรมขึ้น
ใน ปีนี้เองกรมพลเรียนรู้ได้จัดให้มีการประลองกีฬาประจำปีขึ้น และบรรจุกีฬาวอลเลย์บอลผู้หญิงเข้าไว้ในรายการแข่งขันชิงชัยเป็นครั้งแรก พร้อมทั้งในหลักสูตรของโรงศึกษาพลศึกษากลางได้เจาะจงวิชาบังคับให้เด็กนักเรียน ผู้หญิงศึกษาวิชาวอลเลย์บอลและเนตบอล สมัยนั้นมี น.อ.หลวงสุภชลาศัย ร.น. ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมพลทำความเข้าใจ
กระทั่งปี พุทธศักราช 2500 ได้มีการก่อตั้ง “สมาคมวอลเลย์บอลสมัครเล่นแห่งประเทศไทย” (Amature Volleyball Association of Thailand) โดยมีจุดหมายเพื่อส่งเสริมและเปิดเผยแพร่กีฬาวอลเลย์บอลให้เจริญรุดหน้า และทำงานจัดการประลองวอลเลย์บอลในระบบ 6 คน มีหน่วยราชการอื่น ๆ จัดการแข่งขันประจำปี ยกตัวอย่างเช่น กรมพลทำความเข้าใจ กรมการคณะกรรมการกีฬามหาวิทยาลัย เทศบาลนครกรุงเทพฯ สภากีฬาทหาร ตลอดจนการประลองกีฬาเขตแห่งประเทศไทย ได้เกิดการจัดแข่งทั้งประเภททีมชายและทีมสตรีประจำปีทุกปี
ตำแหน่งของผู้เล่น
ในช่วงเวลาที่ผู้เสิร์ฟกระทำการเสิร์ฟ ผู้เล่นแต่ละคนจำเป็นที่จะต้องอยู่ภายในแดนของตัวเอง ผู้เล่นแถวหน้า 3 คน แถวข้างหลังแต่ละคนจำเป็นต้องอยู่ด้านหลังของคู่ของตนเองทีเป็นผู้เล่นแถวห น้า การเล่นไม่ถูกตำแหน่งจะเป็นฝ่ายแพ้สำหรับการเล่นลูกครั้งนั้น การหมุนตำแหน่งจำเป็นต้องหมุนตามเข็มนาฬิกา
การกลับตัวผู้เล่น
เปลี่ยนตัวได้มากสุด 6 คนต่อเซต แต่ละครั้งจะเปลี่ยนแปลงกี่คนก็ได้เช่นกัน คนที่เริ่มเล่นในเซตนั้น จะเปลี่ยนแปลงตัวออกได้ หนึ่งครั้งและกลับเข้ามาเล่นได้อีก หนึ่งครั้ง ในตำแหน่งเดิม ผู้เล่นกักเก็บเผื่อเอาไว้จะแปลงตัวเข้าไปเล่นได้เพียงหนึ่งครั้งในแต่ละเ ซต และผู้แปลงเข้ามาควรจะเป็นผู้เล่นคนเดิม
การเล่นลูกบอล
ผู้เล่นสามารถที่จะนำลูกบอลจากนอกเขตสนามกลับเข้ามาเล่นต่อได้ กลุ่มหนึ่งสามารถถูกลูกบอลได้มากที่สุด 3 ครั้ง ยกเว้นเมื่อทำการบล็อก (ได้ 4 ครั้ง) ผู้เล่นหนึ่งคนจะถูกลูกบอล 2 ครั้ง สื่อสารกกันไม่ได้ เว้นแต่การบล็อกถ้าผู้เล่นถูกลูกควบคู่ 3 คน ก็ถือว่าถูก 3 ครั้ง ถ้าถูกควบคู่เหนือตาข่ายก็จะไม่นับ ถ้าลูกบอลออกถือได้ว่าฝ่ายที่อยู่ตรงข้ามทำออก ถ้ายึดลูกบอลเหนือตาข่ายควรต้องเล่นใหม่ ลูกบอลที่ชนตาข่ายยังเล่นต่อจากนี้ไปได้จนครบ 3ครั้ง ตามเจาะจงเว้นแต่ว่าการเสิร์ฟ
การหยุดพัก
พักผ่อนตอนเซตแต่ละเซตพักผ่อนได้ไม่เกิน 30 วินาที ส่วนการพักเซตที่ 4 และเซตที่ 5 พักได้ 5 นาที ทั้งคู่ทีมต้องตั้งแถวที่แนวเส้นข้างหลังทันทีที่ผู้ตัดสินเรียกลงส นามแข่งต่อ และเมื่อสิ้นสุดการประลองในแต่ละเซต ทั้งสองทีมจำเป็นที่จะต้องเปลี่ยนแปลงแดนกัน นอกนั้นเซตตัดสิน
การกลับแดน
เมื่อสำเร็จแต่ละเซตทั้ง 2 ทีมจึงควรแปลงแดนยกเว้นเซตตัดสิน เซตวินิจฉัยกลุ่มใดได้ 8 คะแนนน ให้เปลี่ยนแปลงแดนโดยทันทีและตำแหน่งของผู้เล่นเป็นตามธรรมดา
ข้อห้ามของผู้เล่น
ห้ามมิให้ผู้เล่นสวมเครื่องปเกรดที่เป็นโลหะของแข็งในระหว่างการแข่งขันชิงชัยทุกจำพวก
มารยาทของผู้เล่น
ผู้เล่นจึงควรยอมรับผลการแข่งขัน สุรูปอ่อนโยนต่อผู้วินิจฉัยและฝ่ายดิ่งข้าม ไม่แนะนำให้ส่อให้เห็นลักษณะท่าทางและทัศนะคติที่ใม่ดีตอนชิงชัยหรือบ่งบอกความประพฤติปฏิบัติอื่นใดที่ไม่เป็นการสุภาพต่อคนอื่นๆ
ข้อตกลงวอลเลย์บอลชายหาด
1. ขนาดสนามกว้างขวาง 9 เมตร ยาว 18 เมตร ล้อมรอบด้วยเขตรอบสนามอย่างน้อย 5 เมตรทุกด้าน ที่ว่างเหนือพื้นที่การเล่นลูก 12.50 เมตรต้องไม่มีสิ่งกีดขวาง เส้นสนามมีความกว้างใหญ่ 5-8 ซม. ควรเป็นสีเดียวกันและตัดกับสีทรายอย่างเห็นได้ชัด
2. พื้นสนามควรเป็นทรายที่มีความหนาอย่างต่ำ 40 ซม. ควรเป็นเม็ดกลมละเอียด ปราศจากการอัดแน่น และสิ่งที่จะมีผลให้กำเนิดอันตรายหรือบาดเจ็บปวด ตัวอย่างเช่น เปลือกหอย ก้อนหิน ฯลฯ จึงควรไม่หยาบเกินความจำเป็นหรือขนาดที่เล็กมากเกินไปจนกลับกลายเป็นฝุ่น
3. ความสูงตาข่ายจำพวกกลุ่มชาย 2.43 เมตร เพศหญิง 2.24 เมตร ประเภทอายุไม่เกิน 16 ปี 2.24 เมตร ไม่เกิน 14 ปี 2.12 เมตรไม่เกิน 12 ปี 2.00 เมตร (ทั้งประเภทไม่เกิน 16 ปี, 12 ปี ความสูงของชายและหญิงเท่ากัน)
4. ลูกบอลจำเป็นที่จะต้องไม่ชมดซึมน้ำ สีสดใส ตัวอย่างเช่น สีดูพู ส้ม ลายสลับ เป็นต้น แรงอัด 0.175-0.225 กก./ตร.ซม. จะใช้ลูกบอล 3 ลูกในการประลอง
5. กลุ่มจะแถมยังมีผู้เล่น 2 คนเท่านั้น ไม่มีผู้เล่นกันเผื่อเอาไว้หรือ การพลิกตัว ไม่มีผู้ฝึกหัดสอน
6. ระบบการนับคะแนนมี 2 แบบ คือ
6.1 แบบ ก แข่งขันแบบเซตเดียว ชนะกันที่ 15 คะแนน หากเกิดการดิวซ์จะไม่เกิน 17 คะแนน และเมื่อคะแนนรวมกันทั้ง 2 ทีม ได้ 5, 10, 15 จะมีการเปลี่ยนแดนและยุติพักผ่อน 30 วินาที
6.2 แบบ ข ชิงชัยแบบ 2 ใน 3 เซต ในเซตที่ 1 และ 2 คนที่ทำได้ 12 คะแนนก่อน จะเป็นผู้ชนะ (ไม่เกิดการดิวซ์) ในเชตที่ 3 เป็นการแข่งขันชิงชัยแบบทีมที่ชนะสำหรับการเล่นลูกจะได้คะแนนทุกครั้ง (TIE-BREAK) ทีมที่ทำแล้วได้ 12 คะแนนก่อน จะเป็นผู้ชนะ แต่จะต้องมีคะแนนนำฝ่ายดิ่งข้ามอย่างน้อย 2 คะแนน (ดังเช่นว่า 13:11, 15:13) และเมื่อคะแนนรวมกันทั้ง 2 ทีมได้ 4, 8, 12, 16 ฯลฯ จะเปลี่ยนแปลงแดนและยุติพักผ่อน 30 วินาที ยกเว้นเซตที่ 3 ภายหลังจากแปลงแดนแล้วจะชิงชัยต่อทันทีไม่มีการหยุดพัก
7. อยู่ภายในช่วงแนวของเส้นข้างทั้งสอง ผู้เสิร์ฟสามารถเคลื่อนได้อย่างอิสระในเขตเสิร์ฟ การเสิร์ฟจะต้องเป็นไปตามอันดับการเสิร์ฟตลอดเซตเพื่อจะนเข้าร่วมทีมของผู้เสิร์ฟจึงควรไม่กำบังกลุ่มดิ่งข้ามไม่ให้เห็นผู้เสิร์ฟ จึงควรเสิร์ฟข้างใน 5 วินาที ภายหลังจากผู้วินิจฉัยอนุญาตไม่มีความพยายามสำหรับเพื่อการเสิร์ฟ
